Znamy finalistów Nagrody Bursztynowego Motyla – siedem książek w podróży o laur imienia Arkadego Fiedlera

Kapituła Konkursu im. Arkadego Fiedlera o Nagrodę Bursztynowego Motyla ogłosiła krótką listę siedmiu książek, które mają szansę na zdobycie tegorocznego wyróżnienia. Nagroda, przyznawana od 1996 roku, honoruje najlepsze polskie publikacje o tematyce podróżniczej i krajoznawczej, promując w ten sposób czytelnictwo i poszerzanie wiedzy o świecie.

Konkurs, organizowany przez Bibliotekę Raczyńskich w Poznaniu i Muzeum-Pracownię Literacką Arkadego Fiedlera w Puszczykowie, ma na celu uhonorowanie spuścizny wielkiego podróżnika i pisarza. Pomysł na jego utworzenie pojawił się w 1994 roku, podczas obchodów setnych urodzin Fiedlera. W jury, któremu przewodniczy dyrektor Biblioteki Raczyńskich, zasiadają przedstawiciele świata nauki, kultury i mediów, a także syn pisarza – Marek Fiedler.

Nominacje otrzymały:

• Agnieszka Burton – „Ozland. Przestrzeń jest wszystkim”, Wydawnictwo Dowody (więcej o książce)
• Ewa Chwałko – „Pod niebem obcych bogów. Samotne przejście Gór Skandynawskich”, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu (więcej o książce)
• Wojciech Górecki – „Wieczne państwo. Opowieść o Kazachstanie”, Wydawnictwo Czarne (więcej o książce)
• Grzegorz Kapla – „Włóczęga z Archipelagu. Opowieści podróżne. Indonezja”, Wydawnictwo Kontynenty (więcej o książce)
• Michał Rusinek – „Nadbagaż, czyli Opowieści podróżne”, Wydawnictwo Znak (więcej o książce)
• Agnieszka Stelmaszyk – „Mazurscy w podróży. Sekret białej damy”, Wydawnictwo Wilga (więcej o książce)
• Maciej Woroch – „Londyn po mojemu. Spacerem po mieście i historii”, Wydawnictwo Luna (więcej o książce)

Zwycięzca otrzyma nagrodę pieniężną, której fundatorem jest Marszałek Województwa Wielkopolskiego, oraz statuetkę Bursztynowego Motyla, zaprojektowaną i wykonaną przez firmę Ania Kruk, a ufundowaną przez Urząd Miasta Puszczykowa. Ceremonia wręczenia nagrody odbędzie się w Muzeum-Pracowni Literackiej Arkadego Fiedlera w Puszczykowie.

źródło: Biblioteka Raczyńskich 

Więcej o książkach:

„Ozland. Przestrzeń jest wszystkim” – Agnieszka Burton

Wydawnictwo: Dowody

Opis: Kraina, czyli Country, jest dla australijskich Tradycyjnych Właścicieli najważniejsza: wszystko dla niej, o niej, dzięki niej.

Ozland to opowieść o Australii. O miłości do swojego miejsca na ziemi. O łasych pelikanach skuszonych przez terra incognita, czyli dziki, niczyj ląd zamieszkany przecież od dziesiątek tysięcy lat przez najstarszą, nadal istniejącą kulturę na świecie. O ekscentrycznych Europejczykach omamionych gorączką złota i polowaniach na warkoczyki Chińczyków. O Starych Ludziach wykradzionych z miejsc wiecznego spoczynku na potrzeby europejskiej nauki i muzealnych wystaw. O walce z przemysłem wydobywczym i o katastrofie klimatycznej, przez którą każdego roku giną miliony zwierząt. O tym, że – jak wierzą Rdzenni Australijczycy – jedno wypływa z drugiego i wszystko jest jednością.

Aby opowiedzieć o jakimś miejscu, trzeba w nim żyć, stać się jego częścią, nie wystarczy wpaść na rok lub dwa lata. Agnieszka Burton, mieszkająca od dwudziestu lat w Melbourne, zdziera z mapy Down Under, Oz, Edenu, Elizjum wypolerowaną warstwę lucky country. Powłokę nagromadzoną na australijskiej historii od czasów kolonizacji. Pisze o dwóch Australiach, bo oto spod angielskich nazw geograficznych wychodzą te rdzenne. Między płotami farmerskich stacji wiją się pradawne Ścieżki Śnienia, na mapie wykwitają żółte kropki w miejscach kolonialnych masakr. Dla Pierwszych Narodów przestrzeń od zawsze była źródłem mądrości i darzyły ją one nieskończonym szacunkiem, podczas gdy przybyli na okrętach biali chcieli ją posiąść i sobie podporządkować. Za wszelką cenę.
Burton pojechała na daleki Outback, do tasmańskich lasów deszczowych, do zrujnowanego miasteczka, które w czasach gorączki złota było „królową zachodu”. Spędziła godziny na „przędzeniu słów” z Pierwszymi Narodami. Wysłuchała opowieści o skradzionych kościach Przodków i Skradzionych Pokoleniach, o drzewach narodzin, drzewach kajakach i drzewach przewodnikach, o językach, które trzeba obudzić, o nieustępliwych ekowojownikach, o duchach, spirits, widmach, o prastarych Śnieniach i gwiazdach, które pokazują ludziom, jak żyć, aby nie zniszczyć Krainy.

Ponieważ ludzie nie posiadają Krainy – to ona posiada ludzi.

„Pod niebem obcych bogów. Samotne przejście Gór Skandynawskich” – Ewa Chwałko

Wydawnictwo: Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu

Opis: Oto książka o wielkiej przygodzie, jaką było samotnie przejście Półwyspu Skandynawskiego, którego Ewa Chwałko dokonała w 2023 r. Od Nordkappu do Lindesnes. Przez 105 dni przeszła ponad 2900 kilometrów i 124,5 tysiąca metrów przewyższeń, doświadczając – mimo astronomicznego lata – wszystkich pór roku i każdej pogody. Gdy 14 września stanęła na mecie, czyli przy latarni morskiej w Lindesnes, patrząc na Morze Północne, wiedziała, że powiodła się niezwykła wyprawa szlakiem reniferów i lapońskich myśliwych. Norwedzy nazywają to Norge på langs, czyli „Norwegia wzdłuż” i są niezwykle poruszeni, gdy ktoś decyduje się go pokonać. Na 560 stronach podróżniczka barwnie opowiada świat północnej Europy – swoją własną przygodę, ale i mity, tradycje, warunki przyrodnicze, zawiłości historyczne Saamów, Norwegów, Finów i Szwedów.
Każdy, kto zna pierwszą książkę Ewy Chwałko, poświęconą przejściu Łuku Karpat, wie, że czeka go literacka uczta.

„Wieczne państwo. Opowieść o Kazachstanie” – Wojciech Górecki

Wydawnictwo: Czarne

Opis: W 2022 roku Wojciech Górecki wyruszył w kolejną podróż po Kazachstanie. Nie była to droga krótka – dość powiedzieć, że z Polski do zachodniej kazachstańskiej granicy jest bliżej niż stamtąd do Ałmatów, dawnej stolicy kraju. Nie była to też wyprawa łatwa – od miasta do miasta, od wsi do wsi, od człowieka do człowieka. Po stepie, w dzień lub w nocy, tysiące kilometrów koleją, samolotem, marszrutką.

Ta książka to podróż po ścieżkach przeszłości – do poligonu atomowego w Semipałatyńsku, nad znikające Morze Aralskie, do dawnych łagrów oraz miejsc zesłań Polaków. To próba uchwycenia charakteru i zmieniającej się tożsamości mieszkających tu ludzi, stosunków społecznych, politycznych układów. To wreszcie poszukiwanie odpowiedzi na pytanie o przyszłość narodu, który usiłuje wydostać się z przygniatającego cienia wielkiego sąsiada, Rosji.

„Włóczęga z Archipelagu. Opowieści podróżne. Indonezja” – Grzegorz Kapla

Wydawnictwo:  Kontynenty

Opis: Indonezja to siedemnaście tysięcy wysp rozrzuconych po oceanie na powierzchni większej niż Europa. Każda z wysp to osobna planeta. Ma swoje wierzenia, tradycje i obyczaje, swoje wulkany, dżungle, endemiczne stworzenia i wyjątkowych ludzi. Archipelag mówi kilkuset językami. Czasami to hardy język ekspansywnych handlarzy, albo nieulękłych wojowników, a czasem niezrozumiałe narzecze kultur tak bardzo izolowanych że przez stulecia przekonane były iż na całym świecie istnieją tylko oni i ich duchy.

Są w Indonezji jedne z największych miast świata i wsie w których od tysięcy lat żyje po kilkoro ludzi.

Czy można poznać cały Archipelag w ciągu jednego życia? Nawet Sztuczna Inteligencja nie wykona tego zadania, bo przecież w wielu miejscach nie ma Internetu, ani nawet prądu. Ale czy może istnieć podróżnik, który nie pragnąłby posmakować tego miejsca?

„Nadbagaż, czyli Opowieści podróżne” – Michał Rusinek

Wydawnictwo: Znak

Opis: Od Szamotuł do Wietnamu – cztery strony świata z Michałem Rusinkiem

Książka ta jest walizką, pełną nieprzewodnikowych opowieści i anegdot zainspirowanych podróżowaniem. Walizki mają to do siebie, że czasami nie dolatują w to samo miejsce, co ich właściciele czy właścicielki, a czasem nawet przypadkiem trafiają do cudzych rąk.

Czytając zebrane w tej książce felietony mogą Państwo sobie wyobrazić, że przez pomyłkę odebraliście na lotnisku moją walizkę i zamiast swoich rzeczy osobistych — przeglądacie teraz moje opowieści podróżne. Proszę się nie krępować. Mam nadzieję, że Państwa one rozbawią i umilą czas czekania na Waszą walizkę.

Michał Rusinek, jak sam o sobie pisze, wykłada (literaturoznawstwo na UJ), przekłada (książki) i układa (wierszyki, piosenki i felietony). Podróżuje, obserwuje i opisuje.

„Mazurscy w podróży. Sekret białej damy” – Agnieszka Stelmaszyk

Wydawnictwo: Wilga

Opis: Siódmy tom bestsellerowej serii podróżniczo–przygodowej Agnieszki Stelmaszyk!

Zwiedzaj polskie zamki w poszukiwaniu – uuuu! – ducha białej damy.

Miejsca akcji:

Polska: Radzyń Chełmiński, Świnoujście, Samociążek, Kórnik, Jelenia Góra, Kraina Wygasłych Wulkanów, Sucha

To miała być wyprawa tropem filmu Pan Samochodzik i templariusze. Tymczasem na zamku krzyżackim w Radzyniu Chełmińskim Jędrek dostrzega… białą damę. A może to tylko złudzenie, przecież duchy nie istnieją? Co jednak, gdy duch podąża za Mazurskimi do Kórnika i Krainy Wygasłych Wulkanów, a do tego w każdym z tych miejsc dochodzi do niepokojących zdarzeń?

Kim jest tajemniczy mężczyzna, który zdaje się przeczesywać plażę w Świnoujściu w poszukiwaniu skarbów? I co oznacza białe łabędzie pióro, które pojawia się wszędzie tam, gdzie Jędrek, Marcela i spółka?

Próby rozwiązania tych zagadek wpędzą Mazurskich w nie lada tarapaty i doprowadzą na zamek Czocha, pełen sekretnych przejść i magii…

„Londyn po mojemu. Spacerem po mieście i historii” – Maciej Woroch

Wydawnictwo: Luna

Opis: Maciej Woroch, korespondent jednej z najpopularniejszych stacji telewizyjnych, zabiera czytelników w pasjonującą podróż po Londynie.

To opowieść zza kulis największych i najważniejszych wydarzeń w historii ostatnich dekad Zjednoczonego Królestwa, obserwowanych z wyjątkowej, bliskiej perspektywy reportera. Autor opisuje ciekawostki ze świata współczesnej polityki, kultury i życia rodziny królewskiej.

Niczym wytrawny przewodnik prowadzi przez bardziej i mniej znane zakamarki brytyjskiej stolicy. Opowiada o pałacu Buckingham, Downing Street, Tower Bridge, Canary Wharf czy Greenwich. Odkrywając po drodze historię zaginionego pomnika Chopina, rusza na spacer po królewskim Londynie i historii miasta nad Tamizą. Podążając szlakiem filmowym, pokazuje miejsca, które dzięki kinematografii na zawsze zapadły w pamięć widzów: niebieskie drzwi z Notting Hill, mieszkanie Bridget Jones czy przejście na peron 9 i ¾, skąd Harry Potter odjeżdżał do Hogwartu.

Książka jest pełna zabawnych anegdot, nieznanych powszechnie historii i barwnych opisów zdarzeń. Można w niej znaleźć także praktyczne porady, jak się poruszać po mieście i zaoszczędzić na komunikacji, jak szukać tańszych noclegów, gdzie zjeść i jak zorganizować weekendowy wypad. Łowcy efektownych zdjęć docenią podpowiedzi dotyczące sprawdzonych miejscówek na dobrą fotkę z symbolami miasta takimi jak Big Ben czy London Eye.

Ta porywająca opowieść zawiera w sobie wszystko, co trzeba wiedzieć o Londynie.