
Wyniki plebiscytu „Książka 25-lecia” zorganizowanego przez „Gazetę Wyborczą”
„Książka 25-lecia” to plebiscyt organizowany przez „Gazetę Wyborczą”, w którym czytelnicy wybierają najważniejszą książkę ostatniego ćwierćwiecza. W 2024 roku, decyzją czytelników i czytelniczek, ten zaszczytny tytuł powędrował do „Ksiąg Jakubowych” Olgi Tokarczuk.
Ponad 40 dziennikarzy i dziennikarek z różnych mediów dokonało wyboru 25 tytułów, które w połowie stycznia zostały opublikowane w ramach plebiscytu „Książka 25-lecia”. Od tego momentu czytelnicy „Wyborczej” mogli głosować na najlepszą książkę 25-lecia.
Oto wyniki plebiscytu „Książka 25-lecia”:
- „Księgi Jakubowe albo Wielka podróż przez siedem granic…” – Olga Tokarczuk
- „Chłopki. Opowieść o naszych babkach” – Joanna Kuciel-Frydryszak
- „Traktat o łuskaniu fasoli” – Wiesław Myśliwski
- „Sąsiedzi. Historia zagłady żydowskiego miasteczka” – Jan Tomasz Gross
- „Król” – Szczepan Twardoch
- „Wojna polsko-ruska pod flagą biało-czerwoną” – Dorota Masłowska
- „Rzeczy, których nie wyrzuciłem” – Marcin Wicha
- „Bieguni” – Olga Tokarczuk
- „Gottland” – Mariusz Szczygieł
- „Lód”- Jacek Dukaj
Książki, na które można było głosować w ramach plebiscytu:
- „Sąsiedzi. Historia zagłady żydowskiego miasteczka” – Jan Tomasz Gross
- „Do Europy – tak, ale razem z naszymi umarłymi” – Maria Janion
- „Wojna polsko-ruska pod flagą biało-czerwoną” – Dorota Masłowska
- „My z Jedwabnego” – Anna Bikont
- „Lubiewo” – Michał Witkowski
- „Gottland” – Mariusz Szczygieł
- „Traktat o łuskaniu fasoli” – Wiesław Myśliwski
- „Lala” – Jacek Dehnel
- „Bieguni” – Olga Tokarczuk
- „Lód” – Jacek Dukaj
- „Utwór o Matce i Ojczyźnie” – Bożena Keff
- „Piosenka o zależnościach i uzależnieniach” – Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki
- „Kapuściński non-fiction” – Artur Domosławski
- „Mapy” – Aleksandra i Daniel Mizielińscy
- „Prześniona rewolucja. Ćwiczenia z logiki historycznej” – Andrzej Leder
- „Ślepnąc od świateł” – Jakub Żulczyk
- „Księgi Jakubowe albo Wielka podróż przez siedem granic…” – Olga Tokarczuk
- „Żeby nie było śladów. Sprawa Grzegorza Przemyka” – Cezary Łazarewicz
- „Król” – Szczepan Twardoch
- „Beksińscy. Portret podwójny” – Magdalena Grzebałkowska
- „Rzeczy, których nie wyrzuciłem” – Marcin Wicha
- „Krótka wymiana ognia” – Zyta Rudzka
- „Baśń o wężowym sercu albo Wtóre słowo o Jakóbie Szeli” – Radek Rak
- „Ludowa historia Polski. Historia wyzysku i oporu” – Adam Leszczyński
- „Chłopki. Opowieść o naszych babkach” – Joanna Kuciel-Frydryszak
źródło: wyborcza.pl
Więcej o książkach:
„Sąsiedzi. Historia zagłady żydowskiego miasteczka” – Jan Tomasz Gross
Rok premiery: 2000
Opis: Tragedia tysiąca sześciuset Żydów z Jedwabnego zamordowanych 10 lipca 1941 roku przez swoich sąsiadów, choć znalazła epilog w łomżyńskim sądzie w maju 1949 roku, nie weszła do historiografii drugiej wojny światowej. Książka wypełnia tę lukę w oparciu o relacje niedoszłych ofiar, świadków i uczestników pogromu. Autor zapytuje, czy w świetle dramatu w Jedwabnem nie należałoby zrewidować rozmaitych
„Do Europy – tak, ale razem z naszymi umarłymi” – Maria Janion
Rok premiery: 2000
Opis: Maria Janion, autorka wielu dzieł poświęconych polskiej kulturze romantycznej, w książce „Do Europy tak, ale razem z naszymi umarłymi” skupiła się na procesie rozpadu dotychczasowego kulturowego paradygmatu. Odzyskanie niepodległości przez Polskę w roku 1989 i transformacja ustrojowa stały się przyczyną głębokich zmian, których obserwację umożliwia autorce znajomość historii idei, literatury i wyobraźni. Janion przenikliwie i bezkompromisowo odsłania ciemne strony polskiego dziedzictwa.
„Wojna polsko-ruska pod flagą biało-czerwoną” – Dorota Masłowska
Rok premiery: 2002
Opis: Debiutancka powieść Doroty Masłowskiej uchodzi wciąż za wielką polską sensację literacką. Książka ta sprzedała się w ogromnym nakładzie i wzbudziła żywe zainteresowanie zagranicznych wydawców. Autorka w 2002 roku wstrząsnęła polskim życiem literackim bestsellerem, który napisała, przygotowując się do matury. Wojna polsko-ruska pod flagą biało-czerwoną to chłodne spojrzenie na życie zdezorientowanej młodzieży z blokowiska, żyjącej od imprezy do imprezy, w świecie narkotyków, seksu i światopoglądowego nonsensu. Debiutancka powieść młodziutkiej autorki stała się z dnia na dzień zarówno literackim skandalem, jak i kultową książką pokolenia.
Powieść została wyróżniona paszportem „Polityki” i nagrodą publiczności Nike 2002.
„My z Jedwabnego” – Anna Bikont
Rok premiery: 2004
Opis: „My z Jedwabnego” to efekt pasji i ogromnej pracy, godzin badań archiwalnych, dziesiątek rozmów ze świadkami, rozplątywania wątków w poszukiwaniu prawdy o tragicznych wydarzeniach z lipca 1941 roku, które rozegrały się w małym miasteczku pod Łomżą. Anna Bikont poświęciła cztery lata na wydobycie z niepamięci faktów, którym dziś, między innymi dzięki tej książce, już nikt nie odważy się zaprzeczyć. „My z Jedwabnego”, część wielkiej dyskusji o zachowaniu pamięci, została wyróżniona prestiżową nagrodą European Book Prize.
„Lubiewo” – Michał Witkowski
Rok premiery: 2005
Opis: Książka kultowa i kamień milowy polskiej literatury po 89 roku, „ciotowski” Dekameron. Tłumaczona na paręnaście języków, adaptowana teatralnie i wkrótce filmowo.
Opowieść o środowisku homoseksualistów w czasach PRL – spisana na podstawie rozmów z „emerytowanymi” gejami.
Odważna obyczajowo i językowo opowieść o ludziach, którzy nie mieli prawa istnieć w społeczeństwie.
Lubiewo było nominowane do Nike 2006, Paszportów Polityki 2005, Fenomenów „Przekroju” w 2005 r. Powieść otrzymała także Nagrodę Literacką Gdynia 2006 oraz Nagrodę Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek 2006
W ŚWIECIE KSIĄŻKI ukazuje się po sporych zmianach pod tytułem „Lubiewo bez cenzury”. Zmiany w książce wprowadzone przez autora dotyczą układu tekstu ale i samych opowieści – pojawiły się nowe postacie, niektóre wątki zostały rozbudowane, inne skrócone.
„Gottland” – Mariusz Szczygieł
Rok premiery: 2006
Opis: Wybór znakomitych reportaży poświęconych Czechom, uwikłanym w czasy, w jakich przyszło im żyć. Czechosłowacja i Czechy — Gottland — to kraj horroru, smutku i groteski. „Gottland” Mariusza Szczygła nie ma nic wspólnego ze stereoptypową opowieścią o kraju wesołków, zabijających czas przy piwie.
Aktorka Lida Baarova — kobieta, przez którą płakał Goebbels; rzeźbiarz Otakar Szvec – twórca największego pomnika Stalina na kuli ziemskiej, który nim skończył dzieło, postanowił się zabić, autentyczna siostrzenica Franza Kafki, która do dziś żyje w Pradze; piosenkarka Marta Kubiszova, której komunistyczny reżim na 20 lat zabronił śpiewać i skasował nagrania z radiowych archiwów; legendarny producent obuwia Tomáš Bata, który stworzył kontrolowane przez siebie miasto na 10 lat przed pomysłami Orwella; pisarz Eduard Kirchberger, który stworzył siebie na nowo i został Karelem Fabianem oraz wielu innych – to bohaterowie tej książki. Poprzez ich barwne życiorysy Mariusz Szczygieł opowiada o czasach, w jakich przyszło im (i nam) żyć. Opowiada o wygórowanej cenie, jaką musieli zapłacić za pozornie nieważne decyzje, o tragicznym splocie przypadku i przeznaczenia, kształtującym życie całych pokoleń.
„Traktat o łuskaniu fasoli” – Wiesław Myśliwski
Rok premiery: 2006
Opis: Wielka powieść Wiesława Myśliwskiego
Narrator w monologu skierowanym do tajemniczego przybysza dokonuje bilansu całego życia. W jakim stopniu sam wpłynął na swój los, a jak bardzo ukształtowały go traumatyczne doznania z dzieciństwa i zakręty polskiej historii? Powieść Myśliwskiego to swoista medytacja nad rolą przeznaczenia i przypadku w ludzkim życiu. Piękna, mądra książka, do której chce się powracać.
Nagroda Literacka NIKE 2007.
Nagroda Literacka Gdynia 2007.
Książka roku 2006 „Magazynu Literackiego KSIĄŻKI”.
„Lala” – Jacek Dehnel
Rok premiery: 2006
Opis: Jest rok 1919. W Kielcach przychodzi na świat dziewczynka. Roztargniona rodzina przez pięć lat nie może się zebrać, aby nadać jej imię. Mówią o niej „Lalka”, „Laleczka”, „Lalunia”. W końcu rodzice wywiązują się ze swojego obowiązku, jednak dziewczynka na zawsze już pozostaje Lalą. W powieści Jacka Dehnela imię bohaterki nabiera jednak dodatkowych znaczeń. Z jednej strony jest wyrazem czułości, jaką przez całe życie otaczana była przez bliskich, z drugiej zaś metaforą jej starczego bezwładu i zdziecinnienia, powolnego zapadania w letarg, którego jesteśmy świadkami w ostatniej części utworu. Rozpięta pomiędzy tradycją rodzinnej sagi, biografii, powieści o dojrzewaniu i wywiadu-rzeki, Lala jest historią kobiety, która wbrew temu, co nieustannie powtarzała, zawsze miała więcej rozumu niż szczęścia. Dzięki temu udało jej się dokonać rzadkiej sztuki – przeżyła bezpiecznie i względnie pogodnie najokrutniejsze chyba stulecie w historii Europy. Perspektywa wkraczającego w dorosłość wnuka, z której śledzimy dawne i obecne losy bohaterki, dodaje książce specyficznego uroku.
„Bieguni” – Olga Tokarczuk
Rok premiery: 2007
Opis: Doceniona przez noblowską kapitułę konkursową powieść „Bieguni” Olgi Tokarczuk jest wyjątkowa. Co wywarło aż takie wrażenie na wybitnych krytykach literackich, że książka ta została obsypana wieloma nagrodami, m.in. Nagrodą Literacką Nike 2008 oraz międzynarodową Nagrodą Bookera 2018?
Odważna książka o sobie i o świecie
Dzieło „Bieguni” Olgi Tokarczuk zaskoczy Cię swoją wielowymiarowością. Jest złożone, przejmujące, a przy tym opowiada o samej autorce oraz o jej sposobie widzenia otaczającego ją świata. Rzadko kiedy spotyka się książkę, która wyzwala w czytelniku aż tyle refleksji i emocji.
Autorka zaprasza Cię w podróż, która będzie wiodła przez różne miejsca i czasy. Nie ma tu granic, ponieważ akcja dzieje się na całym świecie. Sięga zarówno do najdalszych zakątków – dawnych sułtańskich pałaców, jak i współczesnych hal odlotów na lotniskach, ale też do wielu innych miejsc.
Powieści tej nie można streścić w kilku słowach. Bohaterami książki są nomadzi i koczownicy, którzy nie są przywiązani do własnych korzeni – to ludzie w ciągłym ruchu, wciąż gotowi do drogi. Porzuć znane Ci szlaki i utarte schematy myślenia o rzeczywistości, jaka Cię otacza. Sprawdź, co my wszyscy mamy wspólnego z tytułowymi „Biegunami” i dowiedz się, dlaczego książka ta jest jedną z najszerzej komentowanych polskich powieści ostatnich lat.
„Lód” – Jacek Dukaj
Rok premiery: 2007
Opis: Długo oczekiwana powieść najlepszego polskiego pisarza S-F.
Akcja najnowszej powieści Jacka Dukaja toczy się w alternatywnej rzeczywistości, gdzie I wojna światowa nigdy nie wybuchła, jest rok 1924, a Królestwo Polskie wciąż zamrożone jest pod władzą cara i w Belle Epoque. Warszawę skuwa lód – w środku lata burze śnieżne zasypują drogi. Lute, nieziemskie anioły Mrozu, spacerują ulicami miast, zamrażając prawdę i fałsz… Benedykt Gierosławski, zdolny matematyk, ale i niepoprawny hazardzista, na zlecenie carskiego Ministerstwa Zimy zostaje wysłany Ekspresem Transsyberyjskim do skutego lodem Irkucka, skąd ma wyruszyć na poszukiwanie swojego ojca, podobno potrafiącego porozumiewać się z aniołami mrozu – lutymi. Tysiąc rubli gotówką wydobyłby Benedykta z długów, ale czy misja nie jest przypadkiem zbyt niebezpieczna? Szybko okazuje się, że dla Benedykta będzie to podróż, która odmieni jego życie…
Fabuła „Lodu” wprost skrzy się od zapierających dech w piersiach zwrotów akcji, intryg politycznych, miłosnych, kryminalnych i gospodarczych, naukowych i metafizycznych; wypełniona fascynującymi postaciami, z akcją rozpiętą między brudnymi oficynami carskiej Warszawy, luksusami Ekspresu Transsyberyjskiego na tle lodowej Azji, irkuckimi salonami bogatego mieszczaństwa polskiego, a także podniebnym pałacem generała-gubernatora – jest powieścią, na jaką czekali wszyscy miłośnicy prawdziwej przygody, inteligentnej, pobudzającej intelekt i wyobraźnię, zmieniającej nasz pogląd na rzeczywistość.
To opowieść o Historii, czyli o tym, co nie istnieje. To kolejny literacki majstersztyk Jacka Dukaja, dzięki któremu czytelnicy będą mogli poznać nie tylko fascynującą, mrożącą krew w żyłach „inną możliwą” historię świata, ale również będą mieli okazję wraz z bohaterem powieści odbyć niezwykłą podróż ekspresem transsyberyjskim i stanąć oko w oko z Innym.
„Utwór o Matce i Ojczyźnie” – Bożena Keff
Rok premiery: 2008
Opis: „Utwór o Matce i Ojczyźnie Bożeny Keff dotyczy ideału i konkretu, ideałów matki i córki oraz ich praktycznych realizacji, ideału ofiarnictwa oraz przetrwania, ukrytej bezwzględności tych, którzy byli ofiarami i przetrwali, a wreszcie konceptu przekraczającego zwykłą państwowość, czyli ideału ojczyzny, na którą, jak uczą tego dziewiętnastowieczne nacjonalizmy, składa się ziemia i krew. Zamiarem Keff było stworzenie utworu, który podobnie jak Maus przełamywałby granice formalne, a do tego stawiałby w narracyjnym centrum nie przedstawiciela bądź przedstawicielkę pokolenia, które przeżyło Holokaust, lecz ich już dorosłe dziecko.”
Z posłowia Marii Janion i Izabeli Filipiak
„Piosenka o zależnościach i uzależnieniach” – Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki
Rok premiery: 2008
Opis: Wiersze do czytania w podróży, do pożyczania na przerwach, do błogosławionego gmatwania prostych losów. „Zagubiłem się w Dyckim”, powiedział ktoś. I bardzo dobrze. To wiersze do odnajdywania; wiersze-znajdy; wiersze szukające pana, który w ich dziwnym ułożeniu dostrzeże swoją własność. Pierwsze wydanie książki.
„Kapuściński non-fiction” – Artur Domosławski
Rok premiery: 2010
Opis: Powrót głośnej biografii Kapuściński non-fiction. Jeden z najlepszych polskich reportażystów w nowej edycji.
Wznowienie w nowej szacie graficznej, w ujednoliconej serii, najważniejszych książek autora.
Serię otwiera nowa edycja Kapuściński non-fiction, pierwsza po prawomocnym wyroku w trwającym od 2010 roku procesie wytoczonym autorowi przez wdowę po Ryszardzie Kapuścińskim. Zgodnie z werdyktem sądu książka Domosławskiego może być wydawana w postaci integralnej, łącznie z rozdziałami o życiu osobistym i intymnym autora Hebanu. Obecne wydanie poszerzone jest o obszerny esej Piotra Bratkowskiego, w którym przypomniana zostaje historia powstania tej wyjątkowej książki, perypetie towarzyszące jej publikacji oraz zażarte dyskusje, a nawet awantury, jakie później wybuchły – Kapuściński non-fiction stał się początkiem trwającej do dziś, wciąż nierozstrzygniętej, debaty na temat granic reportażu i beletrystyki oraz prawa biografa do głębokiej ingerencji w prywatność opisywanej postaci.
„Mapy” – Aleksandra i Daniel Mizielińscy
Rok premiery: 2012
Opis: Książka Aleksandry i Daniela Mizielińskich pt: „Mapy” zabierze cię w niezwykłą podróż dookoła świata.
Masz szanse zobaczyć w niej gejzery w Islandii, karawany na egipskiej pustyni i miasta Majów w Meksyku. W deszczowej Anglii zagrać w krykieta, w Indiach poćwiczyć jogę, a w Chinach skosztować stuletnich jaj. Australia zadziwi was dziobakiem, a Finlandia – nocą polarną. Na Madagaskarze – ogromne bardzo stare baobaby. Jeśli chcesz odkryć najciekawsze zakątki świata, przenieść się w wyjątkowe miejsca i zachwycić się jego różnorodnością i paletą barw, to ta książka jest właśnie dla ciebie.
Publikacja zawiera 51 ogromnych map, które poprowadzą cię przez 42 kraje na 6 kontynentach., a dodatkowo niezliczone ilustracje, szczegóły i ciekawostki. Ta książka sprawi, że zapragniecie dowiedzieć się jeszcze więcej o świecie.
Udanej podróży!
„Prześniona rewolucja. Ćwiczenia z logiki historycznej” – Andrzej Leder
Rok premiery: 2014
Opis: W Polsce w latach 1939–1956 dokonała się rewolucja społeczna. Okrutna, brutalna, narzucona z zewnątrz, ale jednak rewolucja. Ta rewolucja niesłychanie głęboko przeorała tkankę polskiego społeczeństwa, tworząc warunki do dzisiejszej ekspansji klasy średniej, czyli mieszczaństwa, do najgłębszej być może od wieków zmiany mentalności Polaków: odejścia od mentalności określonej przez wieś i folwark ku tej zdeterminowanej przez miasto i miejski sposób życia. Ta rewolucja pozostaje jednak nieobecna w świadomości społecznej.
To książka o wydarzeniach, które nas ukształtowały, a o których wolimy nie pamiętać. Filozof bada naszą zbiorową amnezję, poddając psychoanalizie traumy najnowszej historii: okupację z Zachodu i rewolucję ze Wschodu, zagładę Żydów i likwidację ziemiaństwa, wyparte winy i nieopowiedziane krzywdy. Prześniona rewolucja to rzadkie w polskiej humanistyce połączenie głębokiego namysłu nad kulturą i literaturą z trzeźwą analizą kwestii politycznych i ekonomicznych – mocna lektura, która każe na nowo przemyśleć „polską duszę”. Andrzej Leder wyjaśnia, dlaczego polska klasa średnia po 1989 roku tak polubiła sushi i jaki to ma związek z Zagładą i komunizmem.
Agnieszka Graff
„Ślepnąc od świateł” – Jakub Żulczyk
Rok premiery: 2014
Opis: Czy zastanawiałeś się kiedyś, jak wygląda świat warszawskich dilerów narkotykowych? Kto kupuje od nich „działki” i w jakie interesy uwikłane są takie osoby? Jakub Żulczyk podjął się uchylenia rąbka tajemnicy w książce „Ślepnąc od świateł”. Nie pozostaniesz obojętny wobec tej lektury – to możemy Ci zagwarantować.
Zawsze chodzi o pieniądze
Taka maksyma przyświeca głównemu bohaterowi miejskiej powieści Jakuba Żulczyka, którym jest Kuba – warszawski diler celebrytów i polityków. Obraz współczesnych realiów „Warszawki”, w którym narkotyki są towarem pierwszej potrzeby, jest wstrząsający. To mocna proza, która utrzymana jest w charakterystycznej dla autora kontrowersyjnej konwencji.
Z książki „Ślepnąc od świateł” dowiesz się, jak wygląda Warszawa nocą. Co dzieje się na zamkniętych imprezach w podejrzanych klubach. Autor wprowadzi Cię w brutalny, pozbawiony jakichkolwiek sentymentów świat. Motorem napędowym są w nim narkotyki i pieniądze. Uzależnieni od używek biorą je, by poczuć się wolni, ale owa wolność jest wytworem wyobraźni. Stają się zależni od dostaw narkotyków i od dealerów, których klientami są politycy i celebryci z pierwszych stron gazet.
Wstrząsający obraz naszego świata
Aż trudno Ci będzie uwierzyć, że Jakub Żulczyk w dużej mierze opierał się w swojej książce na faktach. Autor pisze językiem nieco chaotycznym, dosadnym, bez zbędnego wygładzania zdań wypowiadanych przez poszczególnych bohaterów. Proza Żulczyka jest wyjątkowa, podobnie jak tematyka, jaką podejmuje w swojej książce. Jak potoczy się los dilera Kuby? Czy będzie mógł uciec od niebezpieczeństwa, kiedy wszystko wokół niego zaczynie się walić?
—– RECENZJA —–
„Księgi Jakubowe albo Wielka podróż przez siedem granic…” – Olga Tokarczuk
Rok premiery: 2014
Opis: Pod koniec 2019 roku świat obiegła informacja, że Polka, Olga Tokarczuk, została laureatką literackiej Nagrody Nobla. Jedną z najlepszych jej książek, która została uznana przez Szwedzką Akademię za opus magnum pisarki, są „Księgi Jakubowe”. O czym traktuje powieść? Czego powinieneś spodziewać się po tym dziele polskiej noblistki?
Powieść o przeszłości
Pisarka osadziła fabułę „Ksiąg Jakubowych” w roku 1752. To właśnie wówczas kasztelanowa Katarzyna Kossakowska, będąc w podróży z pisarką Elżbietą Drużbacką, odwiedza Podole. Przybywa do Rohatyna, gdzie zostaje powitana przez proboszcza, Benedykta Chmielowskiego. To on w istocie był autorem pierwszej polskiej encyklopedii. Duchowny i poetka odnajdują bardzo szybko wspólny język, a ich znajomość będzie wykraczała poza tę pierwszą, powitalną kolację.
Ważnym wątkiem w „Księgach Jakubowych” jest przybycie na Podole młodego Żyda – Jakuba Lejbowicza Franka z odległej Smyrny. Swoimi ideami zaczyna on dzielić miejscową społeczność żydowską. Jedni są jego zwolennikami, inni uważają go za heretyka. Czy ma on moc zmiany biegu historii?
Niejednoznaczność utworu
Czytając „Księgi Jakubowe” będziesz miał okazję poznać realia połowy XVIII wieku. Przekonać się, jak wyglądała ówczesna architektura, jak ubierali się ludzie, jakie smaki i zapachy im towarzyszyły. Odwiedź szlacheckie dwory i katolickie plebanie. Porównaj je z typowymi żydowskimi domami, gdzie Żydzi chętnie zatapiali się w modlitwie i w lekturze tajemniczych pism. Tokarczuk czerpie wiele z tradycji powieści historycznej, ale nie można tylko do takiej kategorii gatunkowej zaszeregować jej książki. Noblistka napisała dzieło refleksyjne o samej historii i jej meandrach, które decydowały o losach narodów. Przedstawia, jak niegdyś na tych samych ziemiach egzystowali ramię w ramię wyznawcy chrześcijaństwa, judaizmu, a także islamu.
„Księgi Jakubowe” to dzieło o wielkim rozmachu literackim. Przekonaj się, dlaczego „Księgi Jakubowe” są wyjątkową powieścią.
„Żeby nie było śladów. Sprawa Grzegorza Przemyka” – Cezary Łazarewicz
Rok premiery: 2016
Opis: „Ludzie o miedzianym czole, utożsamiający milicję z władzą, postanowili poświęcić prawdę dla swoich doraźnych korzyści, skompromitować wymiar sprawiedliwości w Polsce cynicznymi manipulacjami, które będą kiedyś książkowym przykładem niesprawiedliwości” – to słowa matki Grzegorza Przemyka, świeżo upieczonego maturzysty, który w maju 1983 roku został śmiertelnie pobity przez milicję. W czasie śledztwa i rozprawy władze PRL za wszelką ceną starały się odwrócić uwagę od milicjantów, próbując przerzucić odpowiedzialność na sanitariuszy i lekarzy.
Cezary Łazarewicz szczegółowo opisuje historię Grzegorza Przemyka – od zatrzymania na placu Zamkowym po wydarzenia, które nastąpiły później. Pokazuje cynizm władz komunistycznych, zacierających ślady zbrodni, a także bezsilność władz III RP, którym nie udało się znaleźć i ukarać winnych. W opowieść o Przemyku autor wplata historie jego rodziców – poetki Barbary Sadowskiej i ojca Leopolda, przyjaciół, świadków jego pobicia czy sanitariuszy, niesłusznie oskarżanych o zabójstwo. Jednocześnie odkrywa kulisy działań władz i wpływ, jaki na tuszowanie sprawy wywarli między innymi Wojciech Jaruzelski, Czesław Kiszczak czy Jerzy Urban.
To jedna z najgłośniejszych zbrodni lat osiemdziesiątych w PRL. W pogrzebie Przemyka wzięło udział kilkadziesiąt tysięcy ludzi, którzy z podniesionymi w znaku wiktorii dłońmi, w całkowitym milczeniu odprowadzali trumnę na Powązki. To również zbrodnia, która nie doczekała się sprawiedliwego wyroku.
„Król” – Szczepan Twardoch
Rok premiery: 2016
Opis: Żydowski gangster. Polskie piekło. Warszawa 1937.
Nowa powieść Szczepana Twardocha.
Piękne samochody, kobiety, zimna wódka i gorąca krew. Boks, dzielnice nędzy i luksusowe burdele, błoto Woli i eleganckie ulice Śródmieścia. Żydzi i Polacy. Getto ławkowe i walki uliczne. Etniczny, społeczny, religijny i polityczny tygiel Warszawy 1937 roku. A ponad wszystkimi podziałami zasady gangsterskiego świata, w którym siła jest najcenniejszą walutą.
Wszystko zaczyna się w zatłoczonej sali Kina Miejskiego, gdzie rozentuzjazmowana publiczność przygląda się walce bokserskiej. Trwa ostatnie starcie w meczu o drużynowe mistrzostwo stolicy. Polscy kibice dopingują reprezentanta Legii — znanego falangistę Andrzeja Ziembińskiego. Z żydowskich trybun dobiegają okrzyki na cześć zawodnika klubu Makabi Warszawa, Jakuba Szapiry. Ten wieczór należy do niego. Wśród wiwatów jednych i gwizdów drugich, triumfowi Szapiry przyglądają się siedemnastoletni Mojżesz Bernsztajn oraz Kum Kaplica — stary bojownik PPS, socjalista i król warszawskiego półświatka.
Czterdzieści lat później, w Tel Awiwie, emerytowany żołnierz Mosze Inbar pochyla się nad maszyną do pisania, by powrócić do wieczoru, w którym po raz pierwszy ujrzał na ringu pięknego, zuchwałego i niezmiernie pewnego siebie boksera. Wówczas nie wiedział jeszcze, że w 1937 roku to właśnie Szapiro, prawa ręka Kaplicy, zabił jego ojca z powodu niespłaconego długu. Nie przypuszczał też, jak wiele w jego życiu zmieni jeden wieczór i spotkanie z Kumem Kaplicą…
Targani namiętnościami bohaterowie, żywe konflikty i emocje, wciągająca akcja i jej nieprzewidywalne zwroty. Do tego pierwszy w polskiej powojennej literaturze tak ciekawy i wolny od mitologizowania portret żydowskiego bohatera oraz pasjonujące realia Warszawy lat 30. XX wieku. Literacki knock-out.
„Beksińscy. Portret podwójny” – Magdalena Grzebałkowska
Rok premiery: 2016
Opis: „Zdzisław Beksiński nigdy nie uderzy swojego syna.
Zdzisław Beksiński nigdy nie przytuli swojego syna”.
Jedna z najgłośniejszych biografii ostatnich lat!
To nie jest książka o znanym malarzu, który tworzył dziwne i straszne obrazy. To nie jest książka o jego mrocznym synu, który fascynował się śmiercią i tak wiele razy próbował popełnić samobójstwo, aż mu się udało. To książka o miłości – o jej poszukiwaniu i nieumiejętności wyrażenia. I o samotności – tak wielkiej, że staje się murem, przez który nikt nie może się przebić. O tym, że życie czasami przypomina śmierć, a śmierć – życie.
„Rzeczy, których nie wyrzuciłem” – Marcin Wicha
Rok premiery: 2017
Opis: Co zostaje po śmierci bliskiej osoby? Przedmioty, wspomnienia, urywki zdań? Narrator porządkuje książki i rzeczy pozostawione przez zmarłą matkę. Jednocześnie rekonstruuje jej obraz – mocnej kobiety, która w peerelowskiej, a potem kapitalistycznej rzeczywistości umiała żyć wedle własnych zasad. Wyczulona na słowa, nie pozwalała sobą manipulować, w codziennej walce o szacunek – nie poddawała się. Była trudna. Była odważna.
„Krótka wymiana ognia” – Zyta Rudzka
Rok premiery: 2018
Opis: Głośna powieść uhonorowana Nagrodą Literacką Gdynia oraz nominowana do Nagrody Literackiej Nike.
„Pewnego dnia podszedł do mnie mężczyzna z papierosem: ma pani ogień? Odpowiedź zajęła mi kilka lat, ale pytanie było jak iskra. Moja wyobraźnia zajęła się i stanęła w płomieniach”.
Opowieść zaczyna się na pozór zwyczajnie. Któregoś dnia Romę Dąbrowską, starą poetkę, zaczepia na przystanku młody mężczyzna. Krótkie spotkanie staje się dla niej bolesnym odkryciem – uświadamia sobie, że jej życie erotyczne dobiegło już końca. Odtąd Roma rozpoczyna swój życiowy bilans miłosny: wydobywa z pamięci krótkie chwile namiętności i miłosne wspomnienia. Powoli odkrywa siebie w różnych rolach: córki, żony, pisarki i matki. Wspominając dawne miłostki, zastanawia się, co stało się z jej genialną córką, która pewnego dnia ją opuściła. Odnalezienie jej stanie się dla Romy równie istotne, jak odpowiedź na pytanie, kim właściwie jest ona sama – i kim są dla niej ludzie spotkani niegdyś na życiowej drodze.
„Krótka wymiana ognia” to przepełniona ironią oraz błyskotliwym humorem opowieść o kobiecie, której ciało, bez jej zgody, postanowiło się zestarzeć. Dawni wielbiciele, byli mężowie, postać matki powracają w groteskowych wizjach bohaterki, która rozpatrując swoje klęski, pozostaje wierna dewizie – „Kiedy jest smutno, to niech będzie chociaż wesoło”.
„Baśń o wężowym sercu albo Wtóre słowo o Jakóbie Szeli” – Radek Rak
Rok premiery: 2019
Opis: Radosław Rak, młody autor, tworzy znakomite dzieła z gatunku szeroko pojętej fantastyki. Jednak zaszufladkowanie jego utworów tylko w ten sposób byłoby co najmniej niewłaściwe, o czym świadczy chociażby trzecia powieść w dorobku autora, jaką Ci dziś proponujemy – „Baśń o wężowym sercu albo wtóre słowo o Jakóbie Szeli”. Wyrusz w magiczną podróż do Galicji z przełomu XVIII i XIX wieku i zobacz, co dla Ciebie przygotował laureat tegorocznej Nagrody Literackiej Nike.
Poznaj Jakóba Szelę
Główną postacią powieści jest dobrze znany Jakób Szela, którego dzieciństwo owiane jest tajemnicą. Autor „Baśni” postanowił wykorzystać ten fakt – wypełnił luki w biografii Szeli i zaproponował literacką historię młodości tego przywódcy chłopskiego i bohatera uciśnionego ludu. Zanim Szela stał się chłopskim królem, według Raka był on prostym chłopakiem, którego wychowywał dziadek. Kóba pracował na rzecz panów, ale jego życie było pełne fantazji i marzeń. Czy to prawda? Czy rzeczywiście dzieciństwo i młodość Jakóba Szeli mogły tak wyglądać?
Sam autor pozostawia czytelnikom swobodę w interpretacji swojego dzieła, snując wyobrażenia i refleksje na temat dorastania Szeli w niecodziennej formie. Być może pierwszy raz będziesz miał do czynienia z gawędą, w której realizm płynnie przeplata się z baśnią. To jeden z wyróżników „Baśni” Radka Raka. Poznaj Szelę z zupełnie innej, mniej historycznej strony. Dowiedz się, jak oddał serce pięknej Malwie, która jednak odrzuciła jego zaloty oraz jak zakochała się w nim Żydówka Chana. Sięgnij po książkę i przeczytaj, jak to Kóba wiózł na swoich barkach konia, zaznał krzywdy bity pańskim batem albo stał się wyniosłym dębem, który wydał na świat liczne potomstwo.
Baśń w innym wydaniu
Radek Rak został doceniony przez gremium przyznające w 2020 roku Nagrodę Literacką Nike za to, jak podszedł do tematu galicyjskiego, który już wcześniej występował w jego książkach. Stworzył zupełnie nowatorską historię Jakóba Szeli, która zaskakiwać Cię będzie na każdym kroku. Rak jest daleki od tego, by oceniać pod względem moralnym i historycznym tę postać. Nie próbuje doszukiwać się niezbitych dowodów na to, kim był i jak żył Jakób Szela, ale kreuje wokół niego kolejne legendy, co rzeczywiście czyni po mistrzowsku! Krytycy twierdzą, że Radek Rak na nowo stworzył mitologię Galicji, choć nie napisał powieści historycznej. Oceń jego dzieło samodzielnie!
„Ludowa historia Polski. Historia wyzysku i oporu” – Adam Leszczyński
Rok premiery: 2020
Opis: Opowieść o tym, co zostało w polskiej pamięci zakłamane, albo z niej wyparte. To historia 90 proc. Polaków — ubogich i niewykształconych, tych, którzy mieli ciężko pracować i słuchać narodowych elit — od początku Polski aż do czasów współczesnych.
Głównym przedmiotem książki jest władza — władza tych, którzy w społeczeństwie są na górze nad tymi, którzy są na dole — oraz instytucje społeczne, które służyły elitom do przejmowania tego, co wyprodukował lud. To nie tylko więc historia poddaństwa i pańszczyzny, ale także relacji w fabryce i w biurze w XIX w. To historia ludowa, a nie narodowa: autora mniej interesują wojny i powstania, a bardziej to, jak ich sukcesy i klęski zmieniały relacje pomiędzy mieszkańcami naszego kraju, Polakami, Żydami, Ukraińcami i innymi mniejszościami.
„Chłopki. Opowieść o naszych babkach” – Joanna Kuciel-Frydryszak
Rok premiery: 2023
Opis: Autorka Służących do wszystkiego wraca do tematu wiejskich kobiet, ale tym razem to opowieść zza drugiej strony drzwi chłopskiej chałupy. Podczas, gdy Maryśki i Kaśki wyruszają do miast, by usługiwać w pańskich domach, na wsiach zostają ich siostry i matki: harujące od świtu do nocy gospodynie, folwarczne wyrobnice, mamki, dziewki pracujące w bogatszych gospodarstwach. Marzące o własnym łóżku, butach, szkole i o zostaniu panią. Modlące się o posag, byle „nie wyjść za dziada” i nie zostać wydane za morgi. Dzielące na czworo zapałki, by wyżywić rodzinę. Często analfabetki, bo „babom szkoły nie potrzeba”.
Nasze babki i prababki.
Joanna Kuciel-Frydryszak daje wiejskim kobietom głos, by opowiedziały o swoim życiu: codziennym znoju, lękach i marzeniach. Ta mocna, głęboko dotykająca lektura pokazuje siłę kobiet, ich bezgraniczne oddanie rodzinie, ale też pragnienie zmiany i nierówną walkę o siebie w patriarchalnym społeczeństwie.
—– RECENZJA —–

