Podczas V edycji Festiwalu Kryminału Retro „Kryminalny Magiel” ogłoszono wyniki konkursu na najlepszą powieść kryminalną retro wydaną w roku 2023. Organizatorami wydarzenia były Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy w Gostyniu, Muzeum w Gostyniu oraz Gostyński Ośrodek Kultury „Hutnik”.

Zwycięzcą konkursu został Michał Śmielak z powieścią „Osada”. Drugie miejsce zajął Grzegorz Kalinowski z powieścią „Na beczce prochu”, a trzecie – Grzegorz Dziedzic z powieścią „Gangway”.

Festiwal Kryminału Retro „Kryminalny Magiel” jest jednym z najważniejszych wydarzeń literackich w powiecie gostyńskim. W trakcie festiwalu rozstrzygnięty został także konkurs „Ostre Pióro”, skierowany do młodych adeptów pisarstwa. Pierwsze miejsce zajęła Julia Ciesielska za opowiadanie „Walkiria”. Drugie miejsce przypadło Konradowi Bazanowi za „Dar gostynian”, a trzecie – za „Kradzież w prowincjonalnym miasteczku”.

W konkursie na najlepszą powieść kryminalną retro brali udział:

Przemysław Kowalewski, „Kozioł”
Tomasz Duszyński, „Człowiek z celuloidu”
Jacek Łukawski, „Bezwładność”
Tomasz Żak, „Ataraksja”
Ryszard Ćwirlej, „Ofiara twoim przeznaczeniem”
Grzegorz Kalinowski, „Na beczce prochu”
Michał Śmielak, „Osada”
Krzysztof Bochus, „Dolina gniewu”
Adam Podlewski, „Premierzy”
Juliusz Machulski, „Wisząca małpa”
Aleksandra Gehrke, „Gdy powracają cienie”
Małgorzata Sidor, „Nieślubna wdowa”
Grzegorz Dziedzic, „Gangway”
Maja van Straaten, „Frania Tańska i tajemnica zaginionego obrazu”
Marek Krajewski, „Pasożyt”
Mariusz Czubaj, „Półmistrz”

źródło: Kryminalny Magiel

Więcej o książkach:

„Kozioł” – Przemysław Kowalewski

Wydawnictwo: Filia

Opis: Prawda cię przerazi.

Rok 1957. Do szczecińskich szpitali zgłaszają się chorzy cierpiący na nieznaną chorobę. Infekcja błyskawicznie niszczy ich organizmy, doprowadzając do zgonu. W Komendzie Wojewódzkiej Milicji Obywatelskiej zostaje powołany specjalny zespół do zbadania tej sprawy. Na jego czele staje porucznik Ugne Galant. Milicjanci muszą wrócić do nierozwiązanych śledztw sprzed kilku lat. W tym do tego, o którym oficjalnie się nie mówi – morderstwa, które miało miejsce we wrześniu 1952 w domu przy ulicy Wilsona 7 na Niebuszewie. Śledczy ścigają się nie tylko z czasem, ale z własnymi słabościami. Każda godzina śledztwa przybliża ich do odkrycia mroczniej prawdy o pionierach, którzy przybyli do Szczecina, by zbudować nowy, lepszy świat.

„Człowiek z celuloidu” – Tomasz Duszyński

Wydawnictwo: Sine Qua Non

Opis: Przedwojenna Warszawa

Tajemnicze morderstwa młodych aktorek

Kto jest reżyserem tego krwawego spektaklu?

Ta niedziela – odwrotnie niż w piosence Mieczysława Fogga – wcale nie miała być dla nich ostatnia. Młode aktorki w przedwojennej Warszawie marzyły tylko o sławie na srebrnym ekranie. Zamiast tego znaleziono je martwe w zamkniętym atelier. Fragmenty nagranych pokątnie filmów z ich udziałem zapowiadają dalsze zbrodnie. Ślady prowadzą do okultystów – i coraz głębiej w przedwojenne środowisko warszawskich filmowców. Ile poświęcisz, żeby stać się gwiazdą?

W śledztwie komisarzowi Wróblowi pomaga Antoni Słonimski, jednym z podejrzanych jest Eugeniusz Bodo, a w tle przewija się cały korowód barwnych postaci tych czasów. Kto jest reżyserem krwawego spektaklu, który wstrząsa mieszkańcami stolicy? Wszystko wskazuje na to, że niezależnie od wyniku śledztwa dla Antoniego Wróbla może to być ostatnie dochodzenie.
Człowiek z Celuloidu Tomasza Duszyńskiego to kontynuacja bestsellerowego Fenomena z Warszawy i niezwykle realistyczny fresk z epoki, w której życie elit miesza się z historiami prosto z gangsterskiego półświatka i szczegółami biografii przedwojennych celebrytów!

„Bezwładność” – Jacek Łukawski

Wydawnictwo:

Opis: Rodzinne traumy i zbrodnie sprzed lat nie dadzą o sobie zapomnieć – oto thriller, którego ponury czar rośnie z każdą stroną.

Stare, brzydkie gospodarstwo odziedziczone po teściach, zagubione w lesie gdzieś między Bożą Wolą a Sumieniem. Marcin Bieńczuk nie ma pracy i pogrąża się w depresji, woli jednak epatować chłodem niż okazać bezsilność. Ani to, ani przesłuchanie w sprawie zabójstwa młodej kobiety nie pomagają rozwiązać jego małżeńskich problemów, a sekrety i nieporozumienia piętrzą się jak usterki w wiekowym domu.

Bezwładność to ubrana w kryminalną intrygę podróż przez mroki ludzkiej natury, pełne niekonsekwencji i chybionych wyborów, sięgające aż do granic moralności. Każdy toczy tu własną grę, błądząc po śladach wojennych zbrodni ku najciemniejszym pokusom.
„Teraz Julia nie mogła już nikomu nic powiedzieć. Umarła w straszny sposób i Renata wiedziała, że powinna rozpaczać, ale nie potrafiła.

Nie czuła żalu, a jedynie ulgę”.

„Ataraksja” – Tomasz Żak

Wydawnictwo: Sine Qua Non

Opis: Wacław Wolf, zmęczony życiem 40-latek, jedzie do Jastrzębia-Zdroju. Ma stawić się na odczyt testamentu swojej ciotki, o której istnieniu nie miał pojęcia. W drodze do uzdrowiska dochodzi do zastanawiającego incydentu — czyżby ktoś celowo próbował zepchnąć Wacława z autostrady?

Na miejscu okazuje się, że odziedziczył dom ciotki, a raczej to, co z niego zostało, czyli przede wszystkim sejf z mnóstwem starych listów, w których zrozumieniu pomaga mu poznana w Jastrzębiu przebojowa młoda blogerka, Klementyna Jaworek. W listach zawarte są dzieje pewnej zakazanej miłości, które stają się kluczem do odkrycia tajemnic dotyczących rodziny Wacława oraz przyczynkiem do zmierzenia się z bardzo niebezpieczną nacjonalistyczną organizacją.

W Ataraksji Tomasza Żaka tajemnica goni tajemnicę, jednak tę największą i tak skrywa człowiek.

Stare listy

Niebezpieczna organizacja

Masa tajemnic

Jeśli jakiś region ma duszę, to na pewno ma go Górny Śląsk spisany piórem Tomasza Żaka.

„Ofiara twoim przeznaczeniem” – Ryszard Ćwirlej

Wydawnictwo: Czwarta Strona

Opis: Poznań, 1931 rok. W niecodziennych okolicznościach odnaleziono obraz z podobizną Matki Boskiej. Śledczy przypuszczają, że został skradziony z któregoś z kościołów, a przywrócenie płótna właścicielowi pomogłoby poprawić wizerunek policji. Nie zdają sobie sprawy, z jak cennym okazem mają do czynienia.

W poznańskim półświatku kwitną interesy. Przedsiębiorczy Tolek Grubiński zorganizuje wszystko, co może przynieść mu zysk. Tym razem działalność przyniesie mu też nie lada kłopoty, oby nie na miarę tych, które spadły na Mariana Grzelaka. Lokalny przemytnik i drobny złodziejaszek skończył z kulą w brzuchu. Poszukiwania jego bagażu przynoszą zaskakujące odkrycie.

Tymczasem do stolicy Wielkopolski przyjeżdża major Richard Böhm, szef niemieckiej delegacji handlowej. Komisarz Antoni Fischer dostaje rolę przewodnika gości po mieście, jednocześnie mając za zadanie odkrycie prawdziwego celu ich przyjazdu.

„Na beczce prochu” – Grzegorz Kalinowski

Wydawnictwo: Skarpa Warszawska

Opis: Bestsellerowy cykl ?Śmierć frajerom? w kolejnej odsłonie.

Heniek rusza w przymusową, pełną przygód i romansów podróż po Europie. Zaczyna od zaokrętowania na transatlantyk Batory i wyruszenia w dziewiczy rejs legendarnego statku.

Na pokładzie spotyka szkolnego kolegę ? Tadeusza Meissnera, oraz literatów: starego wygę Melchiora Wańkowicza i wschodzącą gwiazdę reportażu Akradego Fiedlera.

Po idyllicznym początku podróży następuje spotkanie z Portugalią Salazara, Hiszpanią rozdartą między zwolenników Frontu Ludowego i Nacjonalistów, olimpijskim Berlinem pod rządami Hitlera oraz Moskwą Stalina. Europa jest już beczką prochu, pod którą tli się lont, a Heniek ma do wypełnienia nie tylko wywiadowcze misje, ale przede wszystkim chce odnaleźć mordercę swojej matki?

„Osada” – Michał Śmielak

Wydawnictwo: Skarpa Warszawska

Opis: Zimą 1978 roku świat był bliski końca. Śnieg przykrył ziemię grubą warstwą, a niektórzy twierdzili, że nawet piekło zamarzło. Tymczasem ono właśnie wtedy się obudziło. W maleńkiej wsi położonej u stóp Karkonoszy podporucznik Jan Ryś spędza pierwsze od dawna Boże Narodzenie w gronie najbliższych. Świąteczną sielankę przerywa atak zimy, odcinając malutką osadę od świata. Skazana na porażkę walka z bezwzględnymi siłami natury schodzi jednak na drugi plan, gdy na środku wsi zostaje znalezione ciało młodej dziewczyny. W obliczu zbrodni budzą się dawne animozje, głęboko skrywane lęki i tajemnice, które nigdy nie powinny ujrzeć światła dziennego.

Czy niedoświadczony milicjant będzie w stanie udźwignąć ciężar wytropienia mordercy? Ile prawdy jest w powtarzanej przez starszych mieszkańców legendzie, że wieś nawiedziła Mara, demon mrozu i śmierci, który już niegdyś zebrał krwawe żniwo? Czterdzieści lat po tamtych wydarzeniach policjanci z Archwium X wzywają emerytowanego Jana Rysia na przesłuchanie dotyczące zbrodni z 1978 roku, tym samym budząc uśpione demony.

Michał Śmielak kolejny raz buduje duszną atmosferę małej społeczności, pokazując, że zło nigdy nie śpi…

—– RECENZJA –—-

„Dolina gniewu” – Krzysztof Bochus

Wydawnictwo: Skarpa Warszawska

Opis: Ostatnie wspólne śledztwo radcy Abella i wachmistrza Kukulki.

Koniec marca 1945, Abell i Kukulka wracają do Gdańska na moment przed zagładą miasta. Sowieci stoją już u bram. Radca podejmuje się jeszcze jednej misji – chce wyciągnąć z okrążonej metropolii swego teścia, Piotra Morela.

Niestety, sprawy się komplikują. Abell sam wpada w ręce NKWD. Otrzymuje propozycję nie do odrzucenia: odzyska wolność i uratuje życie Morela, jeśli pomoże Rosjanom odnaleźć jedną z największych tajemnic III Rzeszy. Chodzi o tajne archiwum „Lebensbornu” – skrywające dane tysięcy polskich dzieci, ukradzionych pod koniec wojny przez nazistów.

Radca i wachmistrz wkraczają na prawdziwe pole minowe. Gdzie szukać dobrze ukrytego archiwum? Jak odnaleźć klucz do rozwiązania zagadki? Naziści za wszelką cenę chcą uniemożliwić im dojście do prawdy. Nie cofną się przed niczym: mnożą się zamachy, fałszywi świadkowie, tropy wiodące do nikąd.

Abell sam staje się celem polowania. Wrogów nie brakuje: członkowie SS, szpiedzy, astrologowie układający horoskopy dla hitlerowskiej elity, niedobitki Volksturmu i fanatyczni Strażnicy strzegący nazistowskiego św. Graala…

Radca nikomu nie może zaufać. Ani własnym rodakom, ani Rosjanom, których uważa za zło konieczne. Czy nie prowadzą oni z nim własnej, podwójnej gry? Może powinien podyktować własne warunki w tej rozgrywce na śmierć i życie?

W tle realistyczny fresk epoki i przejmujący obraz agonii Gdańska wiosną 1945.
Rasowy kryminał z najwyższej półki. Wybuchowy finał bestsellerowej serii z radcą Abellem.

„Premierzy” – Adam Podlewski

Wydawnictwo: Skarpa Warszawska

Opis: Najnowsza powieść autora „Marymonckich młynów”, „Dnia sznura” oraz „Zakonu świętego Brutusa”.

Niespokojny rok 1908. Józef Piłsudski i jego towarzysze z Organizacji Bojowej Polskiej Partii Socjalistycznej rozpaczliwie potrzebują pieniędzy na zbrojną działalność niepodległościową. W desperacji układają plan napadu na pociąg na niewielkiej stacji tuż pod Wilnem. Z podręczników historii wiemy, że akcja pod Bezdanami zakończyła się sukcesem, ale żaden z uczestników skoku nie zdradził, jak blisko całkowitej klęski byli polscy konspiratorzy.

„Wisząca małpa” – Juliusz Machulski

Wydawnictwo: Sonia Draga

Opis: Przezabawna czarna komedia retro.

Ta książka jest tak inna niż wszystkie współczesne kryminały, że nie przeczytać jej byłoby prawdziwą zbrodnią! Krzysztof Varga.

Jeremi Felicki właśnie zaczął pracę jako kierowca w II Departamencie MSW. W niedzielę 13 sierpnia 1961 roku zawozi ministerialną delegację do siedliska Gadastruga na Kaszubach. Tam pułkownik Henke i major Poletyło mają wręczyć Order Budowniczych PRL towarzyszowi Karolowi Podkalickiemu, który właśnie kończy 50 lat. Gospodarza nie można jednak nigdzie znaleźć. Wkrótce obsługa siedliska odkrywa jego zwłoki w schronie przeciwatomowym, a obok… powieszoną małpę. Zagadkę morderstwa mogą wyjaśnić taśmy z podsłuchu…

„Gdy powracają cienie” – Aleksandra Gehrke

Wydawnictwo: Empik Go

Opis: Gdy powracają cienie, budzą się tajemnice, a przeszłość puka do drzwi.

Rok 1881, Piotrków, gubernia zaboru rosyjskiego. Po kontrowersyjnym śledztwie lokalne władze zamykają pensję dla dziewcząt. Niedługo potem do niezamieszkanej od dawna posiadłości na obrzeżach miasta wprowadza się wdowa ze świeżo poślubionym mężem i jedenastoletnią córką. Gdy po uroczystej kolacji dla dziesięciu osób pokojówka odkrywa w sypialni martwą panią domu, podejrzenia padają na jej męża. Mimo że śmierć wygląda na samobójstwo, cienie przeszłości splatają motywem każdego z gości.

Sędzia śledczy Piotr Marinow prowadzi dochodzenie, jednak ktoś za wszelką cenę stara się je utrudnić. Kolejne odkrycia jedynie komplikują śledztwo, które budzi demony przeszłości skrzętnie ukrywane przez każdą z podejrzanych osób. Bezpieczeństwo każdej z nich zostaje zagrożone, a rodzące się uczucie jeszcze mocniej wiąże go ze sprawą.

Aleksandra Gehrke, niczym Agatha Christie, po mistrzowsku prowadzi czytelnika przez gęstą sieć intryg. Ani na chwilę nie zwalnia uścisku zaangażowania w rozwiązywaną wraz z policją zbrodnię. Zapewnia pełną napięcia podróż przez klasykę kryminału.

„Nieślubna wdowa” – Małgorzata Sidor

Wydawnictwo: Lind&Co Polska sp. z o.o Gdańsk

Opis: Maryla Rawska dwa dni przed ślubem dowiaduje się, że jej narzeczony, hrabia Hipolit Niezwłocki, został zastrzelony. O zabójstwo hrabiego oskarżony zostaje stryjeczny brat Maryli, Karol Rawski. Maryla jest przekonana, że kuzyn nie mógł zabić narzeczonego. Jednak sędzia śledczy bagatelizuje wyjaśnienia dziewczyny i poszukuje dowodów winy zatrzymanego. Maryla rozpoczyna prywatne śledztwo, by odnaleźć prawdziwego zabójcę i udowodnić niewinność Karola.

„Nieślubna wdowa” to powieść rozpoczynająca serię stylowych kryminałów retro, których akcja dzieje się pod koniec XIX wieku w Krakowie i okolicy.

„Gangway” – Grzegorz Dziedzic

Wydawnictwo: Agora

Opis: Walka o władzę w gangsterskim podziemiu Chicago i wyścig z czasem, by odnaleźć zaginionego przyjaciela.

Teodor Rucki wraca do Chicago po trzech latach tułaczki, żeby wykonać ryzykowne zlecenie. Jeśli mu się powiedzie, do Wietrznego Miasta popłynie strumień szmuglowanej whisky, a Rucki stanie się bogaczem. Jest tylko jeden problem: tę whisky trzeba najpierw ukraść bossowi włoskiej mafii Johnny’emu Torrio i jego prawej ręce, niejakiemu Dużemu Alowi Capone.
Ale Rucki przybywa do Chicago też z innego powodu: w podejrzanych okolicznościach zniknął jego przyjaciel, były ksiądz Roman Ogorzałek. Teo zaczyna śledztwo w sprawie, którą nie chce się zainteresować nikt inny. Trop prowadzi do środowiska miejscowej bohemy, spirytystów i głosicieli nowych teorii społecznych, które mają zmienić oblicze świata.

Gangway to tętniąca jazzem, rozegrana w gangsterskich zaułkach kontynuacja doskonale przyjętego i nagradzanego kryminału Żadnych bogów, żadnych panów. Od lat nie było w polskiej literaturze twórcy, który potrafiłby tak sugestywnie i tak wartko jak Grzegorz Dziedzic opisać rzeczywistość mafijnych porachunków, kryminalnych zagadek i tonących w stylowym mroku miast.

„Frania Tańska i tajemnica zaginionego obrazu” – Maja van Straaten

Wydawnictwo: Lira

Opis: Stylowy kryminał z humorem!

Rok 1924. Z Muzeum Narodowego w Warszawie w tajemniczych okolicznościach ginie obraz „Kukułka” Józefa Chełmońskiego. W jego poszukiwania angażuje się Franciszka Tańska – malarka zmagająca się z niemocą twórczą. W pogoni za „Kukułką” Frania przemierzy eleganckie warszawskie restauracje, podrzędne spelunki, labirynty podwórek na Grochowie i nadwiślańskie plaże. W poszukiwaniach i w starciu z życiowymi problemami może liczyć na przyjaciół: Lolę, reporterkę rubryki high life poczytnego tygodnika, oraz Sándora, węgierskiego handlarza winem.

Swój udział w tym nieformalnym śledztwie mieć będą także m.in. łatwowierny stróż, tajemniczy hrabia, specjalista od dusz polskich romantyków i medium o wątpliwych kwalifikacjach.

Dzięki splotowi mniej lub bardziej przypadkowych wydarzeń Frania odkryje niewygodną prawdę na temat zaginionego dzieła i tym samym sprowadzi na siebie śmiertelne niebezpieczeństwo…

„Pasożyt” – Marek Krajewski

Wydawnictwo: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak

Opis: Maj 1936.

W sztabie polskiego wywiadu i kontrwywiadu odkryto ślady podwójnego agenta. Każdy jego ruch to wyrok śmierci na kolejnego polskiego szpiega działającego w Związku Sowieckim. Nie wiadomo, kim jest „Pasożyt”, a wytropienie go to misja z gatunku niemożliwych.

Zadania może się podjąć tylko jeden człowiek: kapitan Edward „Łyssy” Popielski.

Ma zgładzić „Pasożyta”, sprawić, by zniknął bez śladu.

Popielski ze swoimi najlepszymi ludźmi rusza do Warszawy, gdzie szybko ulega hipnotycznemu urokowi uwodzicielskiej Ireny, która najpewniej wie, kim jest zdrajca. We Lwowie zostają Leokadia i Rita. Edward nie zdaje sobie sprawy z niebezpieczeństwa, które grozi nastoletniej córce ze strony jego śmiertelnego wroga. A miał nadzieję, że ich ścieżki nigdy więcej się nie skrzyżują. Wszystko wskazuje na to, że ta misja nie zakończy się sukcesem.

Majestatyczny Pałac Saski, rozświetlony Teatr Wielki, brud warszawskiej Starówki, wielkomiejski Lwów, urokliwy Hrebenów; wielkie damy, nieuchwytni szpiedzy i żydowscy gangsterzy, a do tego porywająca akcja i nie dająca czytelnikowi spokoju zagadka. Marek Krajewski po mistrzowsku odsłania mniej znane karty z historii służb specjalnych II Rzeczypospolitej. „Pasożyt” to jedna z najlepszych powieści w cyklu o Popielskim.

„Półmistrz” – Mariusz Czubaj

Wydawnictwo: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak

Opis: W tej rozgrywce każdy zły ruch będzie śmiertelny

W przededniu drugiej wojny światowej z Gdyni do Buenos Aires polska reprezentacja wyrusza na olimpiadę szachową na pokładzie transatlantyku „Przyszłość”. Wkrótce na statku dochodzi do wyjątkowo brutalnej zbrodni, a w oczodole ofiary morderca umieszcza szachowy pion.

Śledztwo w tej nietypowej sprawie prowadzi tajemniczy pasażer, Edward Abramowski. I ma powody, aby przypuszczać, że za morderstwem kryje się coś więcej.

Wśród znakomitych pasażerów znajdują się między innymi: ekscentryczny literat Witold Gombrowicz, genialni szachiści Savielly Tartakower i Mieczysław Najdorf, a także strzegąca swych sekretów Nina, która do stracenia ma niemal tak wiele jak sam Abramowski.

W luksusowych wnętrzach statku rozpoczyna się gra o najwyższą stawkę.